Vi khuẩn HP có tên khoa học là Helicobacter Pylori, là một loại vi khuẩn sinh sống và phát triển trong dạ dày con người. Ở môi trường acid như dạ dày vi khuẩn HP tồn tại bằng cách tiết ra một loại enzyme là Urease giúp nó trung hòa độ acid trong dạ dày. Không chỉ có vậy, loại vi khuẩn này còn tồn tại trong tuyến nước bọt, mảng bám trên răng và khoang miệng của con người. Nhiều nghiên cứu cho thấy có tới 90-95% các trường hợp bị loét dạ dày – tá tràng đều có sự hiện diện của loại vi khuẩn này. Từ năm 1994, Tổ chức y tế Thế giới WHO đã xếp vi khuẩn HP vào nhóm I các yếu tố gây ung thư dạ dày. Tại Việt Nam, các chuyên gia ngành Y tế cũng chỉ rõ, có đến 70% dân số nước ta nhiễm vi khuẩn HP. Đây được xem là nguyên nhân chính gây viêm, loét dạ dày-tá tràng và dẫn đến ung thư dạ dày.
Nghiên cứu cho thấy vi khuẩn HP dễ lây lan qua 3 con đường chính:
- Đường nội soi
Theo WHO, phương pháp lây truyền vi khuẩn HP đầu tiên và thường xuyên nhất đó là khám bệnh và điều trị bệnh, trong đó chủ yếu là do nội soi tiêu hóa. Khi dụng cụ nội soi không được vệ sinh sạch sẽ, vi khuẩn HP có thể lây nhiễm từ người có bệnh sang người khỏe mạnh. Đồng thời, nhiễm trùng cũng có thể lây từ bệnh nhân sang nhân viên y tế, đặc biệt là các bác sĩ nội soi, bác sĩ tiêu hóa.
Khi dụng cụ nội soi không được vệ sinh sạch sẽ, vi khuẩn HP có thể lây nhiễm từ người có bệnh sang người khỏe mạnh.
- Đường Phân
Vi khuẩn HP tồn tại trong phân người bệnh vì thế nếu nguồn nước bị ô nhiễm phân cũng có thể lan truyền vi khuẩn. Bàn tay cũng có thể lây truyền vi khuẩn nếu sau khi đi vệ sinh không rửa tay sạch sẽ. Hoặc vi khuẩn có thể lây truyền qua các con vật trung gian như chuột, gián, ruồi… nếu chúng tiếp xúc với nguồn bệnh sau đó lại bám vào thức ăn.
- Đường miệng
Theo WHO, vi khuẩn HP có thể lây truyền từ người này sang người khác qua việc dùng chung bát đũa, hôn trực tiếp và đặc biệt là ăn uống chung.
Khi chúng ta dùng đũa của mình để gắp thức ăn cho người khác, vi khuẩn này sẽ đi theo dịch tiêu hóa bám trên đũa và dính vào thức ăn của người đối diện, trong đó có thể là vi khuẩn HP, viêm gan A, viêm gan E, vi khuẩn lỵ, vi khuẩn thương hàn, vi khuẩn quai bị… Thậm chí có những trẻ bị nhiễm HP khi mới 2 tuổi, nguyên nhân do người mẹ thường có thói quen mớm thức ăn bón cho con.
3 món ăn phải tránh để không gây hại cho dạ dày và tăng sự phát triển của HP
Khuyến cáo từ Tổ chức Y Tế Thế Giới, “đã có nghiên cứu cho thấy đồ ăn thừa muối làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm loét dạ dày – tá tràng , tăng nguy cơ ung thư dạ dày do phá hủy lớp màn niêm mạc bảo vệ dạ dày và tăng sự phát triển của vi khuẩn HP.”
- Đồ ngâm muối
Những món đồ ngâm muối có chứa hàm lượng nitrat cao, lâu ngày có thể làm tổn thương niêm mạc dạy dày và tăng nguy cơ ung thư dạ dày. Theo WHO, đã có nghiên cứu cho thấy đồ ăn thừa muối làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm loét dạ dày – tá tràng, tăng nguy cơ ung thư dạ dày do phá hủy lớp màng bảo vệ niêm mạc dạ dày và tăng sự phát triển của vi khuẩn HP.
Ngoài ra, chế độ ăn thừa muối cũng làm tăng nguy cơ béo phì, tăng huyết áp và các bệnh tim mạch có liên quan, gây suy tim, suy thận và suy gan…
- Thức ăn thừa
Nhiều người không muốn vứt bỏ thức ăn thừa và thường lưu trữ nó cho đến ngày hôm sau. Tuy nhiên đồ ăn càng để lâu thì càng có hại cho dạ dày và dễ khiến cho nhiều loại vi khuẩn nguy hiểm sinh sôi, trong đó rất có thể chứa vi khuẩn HP. Ngay cả sau khi đun nóng, rất khó để loại bỏ tất cả vi khuẩn, nếu ăn quá nhiều chắc chắn sẽ làm tổn thương dạ dày.
- Đồ ăn sống
Thực phẩm sống và tái có thể chứa vi khuẩn gây bệnh hoặc làm kích thích niêm mạc đường tiêu hóa, làm nặng hơn các bệnh về dạ dày, từ đó khiến cho vi khuẩn HP tấn công dạ dày dễ dàng hơn.
Dấu hiệu nhiễm vi khuẩn HP và cách điều trị
Theo các chuyên gia, dấu hiệu một người nhiễm vi khuẩn HP thường là đau bụng, đầy hơi, khó tiêu, nôn ói… Tuy nhiên, không phải cứ nhiễm HP là sẽ bị ung thư dạ dày bởi chúng chỉ là một trong những tác nhân tăng nguy cơ ung thư dạ dày.
Dù tỷ lệ người nhiễm vi khuẩn HP tiến triển thành ung thư không quá cao nhưng đây cũng là tình trạng đe dọa lớn đến sức khỏe người bệnh. Mỗi người nên có cách chủ động phòng tránh và điều trị vi khuẩn HP. Nhất là với những trường hợp người có tiền sử về bệnh liên quan đến tiêu hóa hoặc có người thân trong gia đình từng nhiễm vi khuẩn HP. Phát hiện sớm vi khuẩn HP giúp quá trình điều trị hiệu quả hơn.
Nhằm giảm thiểu và phòng ngừa tác hại từ vi khuẩn HP, các bác sĩ khuyến cáo mọi người mắc vi khuẩn này nên hạn chế ăn đồ chua, cay, hạn chế uống rượu, bia, cà phê, hút thuốc lá… Người bệnh nên thương xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ, test và diệt HP khi có chỉ định của bác sĩ.
(TT. BVĐK AN PHÚ)
